आरती – ओवाळणी
प्रज्वलित निरांजन, पणती किंवा दिवा तबकात ठेवून त्याने देव व गुरू यांना ओवाळण्याचा विधी व तसेच, त्यावेळी देवाच्या किंवा गुरूच्या स्तुतिपर गीत म्हटले जाते,...
अग्निपुराण
अठरा पुराणांपैकी एक पुराण. अग्नीने वसिष्ठाला सांगितलेले विद्यासार अशा अर्थाने ह्या पुराणाला ‘अग्निपुराण’ असे म्हटले आहे.
वेद व त्यांची षडांगे, मीमांसादि दर्शने इत्यादी...
वारकरी
महाराष्ट्र व कर्नाटक ह्या दोन राज्यांत प्रचलित असलेला एक वैष्णव संप्रदाय. पंढरपूरचा विठोबा हे त्यांचे उपास्य दैवत. ज्ञानेश्वर, नामदेव, एकनाथ, तुकाराम इत्यादी संतश्रेष्ठ...
पालखी
संस्कृतमधील 'पर्थंकिंका'वरून प्राकृत 'पल्लंकिआ' असे रूप झाले व त्यावरून 'पालखी ' हा शब्द आला.
पालखी लाकडी असून तिला दोन दांडे असतात. हे दांडे खांद्यावर घेऊन भोई...
विठ्ठल
ह.भ.प.वै. विष्णुबुवा जोग ह्यांनी संत तुकारामाच्या अभंगांचा आधार घेत विठ्ठलाची व्युत्पत्ती सांगितली, 'वीचा केला ठोबा'. 'वि' म्हणजे 'विद्' म्हणजे जाणणे; ठोबा म्हणजे मूर्ती'. त्यांनी...
‘अमृतवेल’ बहरत आहे!
- अनिल बळेल
जागतिकीकरणाच्या प्रक्रियेमुळे उच्च अभिरुचीच्या साहित्य -नाटक -भावसंगीतामध्ये रमणारा मराठी रसिक माणूस हा संस्कृतिकारणापासून दुरावल्यासारखा झाला आहे. अशा वेळी प्रेक्षकांना-वाचकांना साहित्यविश्वाची ओळख होणे,...
‘वाचू आंनदे’
वाचक निव्वळ बघे नव्हेत!
वाचकसमूह, वाचकगट हे नवी मानसिक-सामाजिक-नैतिक ऊर्जाकेंद्रे बनू शकतात का? वाचक होणे म्हणजे त्या काळापुरते स्वत:भोवती कोष विणणे, इतरांपासून वेगळे होणे....
ऋतुसंहार
षांताराम पवार ह्यांनी आपल्या शोकाकुल अवस्थेतही पर्यावरणबिघाडाविरुद्धच्या ‘कँपेन’चा ध्यास आर्ततेने व आवेगाने घेतला. त्यांच्‍या एका होर्डिंगवाल्‍या मित्राला त्यांनी सोबतची कविता देऊन, शक्य तेथे प्रदर्शित...
अनेपिक्षित –अफलातून!
- सुरेश टिळेकर
पुण्याच्या शनिवारपेठेतील मंदार लॉजचा मालक साहित्यप्रेमी आहे. त्यानं आपल्या लॉजमधला एक हॉल साहित्यविषयक कार्यक्रमासाठी देऊ केला आणि त्यातून आगळीवेगळी, रंगतदार मैफलच घडून...
नवेगाव साधू – श्रमाचा सुगंध ल्यालेलं गाव
संत गाडगेबाबा ग्राम स्वच्छता अभियान, राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज स्वच्छ ग्राम स्पर्धा, साने गुरूजी स्वच्छ व सुंदर शाळा, दलित वस्ती सुधार प्रकल्प, केंद्र शासन पुरस्कृत...