स्वास्थ्यासाठी नाशिककरांची पंढरपूर सायकलवारी

‘नाशिक सायक्लिस्ट’ ही हौशीने सायकल चालवणाऱ्या मंडळींची ऑर्गनायझेशन गेल्या तीन-चार वर्षांत नाशिकमध्ये सक्रिय झाली आहे. नाशिक शहरात सायक्लिस्ट मंडळींची संख्या वाढत आहे. त्यातच महेंद्र व हितेंद्र महाजन या डॉक्टर बंधूंनी ‘रॅम रेस अॅक्रॉस अमेरिका’ ही चार हजार आठशे किलोमीटरची स्पर्धा जिंकली आणि नाशिकचे नाव सायक्लिस्टांचे गाव म्हणून भारतभर झाले. पुणे शहराची ओळख सायकल चालवणारे शहर अशी एके काळी होती. स्वयंचलित टू व्हिलर आल्यावर त्यांनी प्रथम पुणे ताब्यात घेतले. आता, नाशिकसह सर्व जिल्ह्यांच्या शहरी स्कुटी, मोटार सायकली यांचेच राज्य दिसते. त्यामुळे सायकलला छांदिष्टांचे, व्यायामप्रेमींचे व पर्यावरणवाद्यांचे वाहन म्हणून प्रतिष्ठा मिळत आहे. नाशिकमध्ये सकाळ, सायंकाळ सायकल चालवणा-यांची संख्या लक्षणीय रीत्या वाढलेली दिसते. त्याचा परिणाम म्हणून यंदाच्या नाशिक-पंढरपूर सायकलवारीला मोठा प्रतिसाद मिळाला. त्या वारीत मुंबई, पुणे, औरंगाबाद, नांदेड, धुळे येथून साडेतीनशे सायक्लिस्ट सहभागी झाले होते!

नाशिक-पंढरपूर सायकलवारीची कल्पना नाशिकचे माजी पोलिस उपायुक्त हरीष बैजल यांची. ते नाशिकला सात वर्षें होते. आता ते मुंबईमध्ये पोलिस उपायुक्त (औषध प्रशासन) या हुद्यावर आहेत. परंतु त्यांनी नाशिकमध्ये ‘नाशिक सायक्लिस्ट्स फाउंडेशन’ या नावाची संस्था निर्माण केली आहे. तिची वेबसाईट व तिचे स्वत:चे अॅप आहे.

बैजल यांची आई स्व. लज्जावती बैजल धार्मिक/श्रद्धावान असल्याने, आईची स्मृती म्हणून ते पहिल्यांदा आठ मित्रांना घेऊन आषाढवारीच्या काळात नाशिकहून सायकलवरून पंढरपूरला गेले. त्यावेळी त्यांच्या बरोबर नरेंद्रभाई कन्सारा, गजानन गायधनी, श्रीकांत शिंदे, शैलेश राजहंस, अजय मिश्रा, दिलीप धोंडगे, स्व. हर्षद पूर्णपात्रे ही मंडळी होती. पुढे, दरवर्षी तो पायंडा पडला व सायकलवारी सुरू झाली.

बैजलसाहेब म्हणाले, की माझी आई धार्मिक होती. तिचा बराच वेळ पुजापाठात जात असे. मी स्वत: त्या प्रवृत्तीचा नव्हतो. परंतु तिच्या मृत्यूनंतर तिला श्रद्धांजली म्हणून वारी करण्याचे मनात आले. पायी वारीला वीस दिवस लागले असते. तेवढी रजा कोठून मिळणार? म्हणून सायकलवारीचे मनात आले. त्यावेळी मी नाशिकला होतो. तेथूनच जुळवाजुळव सुरू केली. त्यांनी सांगितले, की पहिल्या वर्षी (२०१२) फक्त आठजण होते. नंतर दरवर्षी तेरा-चौऱ्याहत्तर-एकशेअठ्ठ्याण्णव असे वाढत गेले. यंदा प्रत्यक्ष सायकलस्वार तीनशे अठ्ठेचाळीस होते. वारीबरोबर विविध सेवा पुरवणारे सोबती बरेच असतात. तशी या वर्षीची पूर्ण मोहीम सव्वाचारशे लोकांची होती. रस्त्यात काही सायकली पंक्चर झाल्या. त्यांचा पंक्चर सरासरी दहा मिनिटांत काढला गेला व सायकलस्वारांचा प्रवास पुढे सुरू झाला. सायकलस्वार एकमेकांना मदत करत.

About Post Author

शंकर बोऱ्हाडे

शंकर बो-हाडे हे पिंपळगाव, नाशिक येथील ‘कर्मवीर काकासाहेब वाघ महाविद्यालया’त मराठीचे प्राध्यापक आहेत. ते सिन्नर गावात ‘साहित्य रसास्वाद’ हे वाङ्मय मंडळ चालवतात. बो-हाडे हे ‘राष्ट्र सेवा दला’चे सैनिक. बो-हाडे नामांतर चळवळीत सत्याग्रह करून शिक्षणावर तुळशीपत्र ठेवून जेलमध्ये गेले. ते परिवर्तनवादी, दलित चळवळ व साहित्य याचे अभ्यासक आहेत. त्यांनी पत्रकार ‘जागृति’कार पाळेकर यांच्या साहित्याच्या संशोधनानिमित्ताने मराठी पत्रकारितेच्या इतिहासाचा अभ्यास केला. ते गेली तीन दशके नाशिकच्या वृत्तपत्रातून लेखन करतात. त्यांनी लिहिलेला, ‘ठाणे अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलना’चे अध्यक्ष उत्तम कांबळे यांच्या अध्यक्षीय भाषणाची चिकित्सा करणारा लेख विशेष गाजला होता. त्यांची चार स्वतंत्र व दोन संपादित पुस्तके प्रसिध्द आहेत. त्यांची कार्यकर्ता लेखक अशी ओळख आहे.
लेखकाचा दूरध्वनी
9226573791

See author's posts