पावसाळ्यात क्षितिजालगत आकाशात दिसणारे इंद्रधनू गोल वर्तुळाकार दिसले तर…! हा अत्यंत दुर्मीळ योग हरिश्चंद्रगडावर जुळून आला होता. संगमनेर येथील डॉ. नितीन बस्ते, तुषार शेवाळे आणि इतर दुर्गयात्री निसर्गाचा हा अनुपम सोहळा ‘याची देही याची डोळा’ पाहून पुरते हरखून गेले! हरिश्चंद्रगडाच्या कोकणकड्यावर पुन्हा एकदा दिसले होते अत्यंत देखणे आणि दुर्मीळ ‘इंद्रवज्र’!
इंद्रवज्र दिसल्याची सह्याद्री परिसरात पहिल्यांदा अधिकृत नोंद केली ती कर्नल साईक्स या ब्रिटिश अधिकाऱ्याने, तीदेखील हरिश्चंद्रगडाच्या कोकणकड्यावर! १८३५ साली! त्यावेळी घोड्यावरून रपेट मारत सकाळच्या वेळेला कोकणकड्यावर गेलेल्या साईक्सला मोठे विलोभनीय दृश्य दिसले. मध्यभागी साईक्स आणि त्याचा घोडा, सोबतची माणसे यांच्या प्रतिमाच त्याला समोरच्या गोलाकार ढगांमध्ये उमटलेल्या दिसल्या! सृष्टीची ही नवलाई पाहून सारेजण चकित झाले, बुचकळ्यातही पडले.
नगर जिल्ह्याच्या गॅझेटमध्ये ८९८व्या पानावर त्याची नोंद आढळून येते. गॅझेटकारांनी नोंदवले आहे, की Accompanying the brilliant rainbow circle was the usual outer bow in fainter colors. The foking or Glory of Buddha as seen from mount O in West Chain tallies more exactly with the phenomenon than Colonel Sykes, description would seem to show. या वर्तुळाची त्रिज्या पन्नास ते साठ फुट होती. इंद्रवज्राचे वैशिष्ट्य असे, की जो हे दृश्य पाहतो; तो स्वत:लाच त्यात पाहतो. पाहणा-याचे डोके बरोबर मध्यभागी दिसते. मध्यात अत्यंत कलरफुल आणि तेजस्वी दिसणारे हे वर्तुळाकार इंद्रधनुष्याचे तेजोवलय कडेला मात्र फिकट होत जाते.
इंद्रवज्र म्हणजे निसर्गाचा चमत्कारिक आविष्कार! त्यासाठी भौगोलिक स्थितीही तशी असायला हवी. म्हणजे कशी? तर दिवस पावसाळ्याचे असावेत! वेळ सकाळची असावी. हलका पाऊस पडत असावा आणि गडाच्या पश्चिमेकडच्या त्या अक्राळविक्राळ कोकणकड्याकडून (पश्चिम दिशेकडून) दाट धुके असलेले ढग यायला हवेत. उगवत्या सूर्यनारायणाची कोवळी किरणे दरीतून वर झेपावणा-या ढगांवर पडली, की पाहणारांच्या सावल्या आणि त्याभोवती हे वर्तुळाकार इंद्रधनुष्य समोरच्या ढगांवर दिसू लागते. प्रेक्षक कड्याच्या दिशेने तोंड करून उभे राहिला, की निसर्गाचा हा अद्भुतरम्य आविष्कार त्याला पाहायला मिळतो. त्याच वेळी गडाच्या पठारावर मात्र धुके नसले पाहिजे. ते केवळ कड्यापर्यंत असावे. त्यामुळे अशी स्थिती जुळून येणे दुर्मीळ असते. आली तरी ते पाहायला मिळणे… हा सारा नशिबाचा, योगायोगाचा भाग! मुळात हे ‘इंद्रवज्र’ भारत देशात अत्यंत दुर्मीळ आहे. अनेक दुर्गयात्री त्यासाठी मोठी प्रतीक्षा करत असतात. डॉ. बस्ते आणि तुषार शेवाळे यांना हे अद्भुतरम्य दृश्य पाहण्याचे भाग्य लाभले.
साईक्सनंतर इतक्या वर्षांनी २०११ मधल्या मे महिन्यात कोणी तरी हे इंद्रवज्र पाहिले आणि ते कॅमे-यात बंद केले. ते पाहताना ते निसर्गवेडे आनंदाने अक्षरशः नाचू लागले. एका भौगोलिक-नैसर्गिक घटनेचे साक्षीदार होण्याचे भाग्य त्यांना लाभले. असा हा इंद्रवज्राचा नजारा पाहण्यासाठी दरवर्षी निसर्गवेडे तेथील कड्यावर डेरा टाकतात. पण ब-याचदा ते सारे जुळून येत नाही. मुळातच हरीश्चंद्रगड निसर्गसौंदर्याने नटलेला. जैव-वैविध्याच्या बाबत तर देशभरातील उल्लेखनीय ठिकाणांपैकी एक. सह्याद्रीत अनेक कोकणकडे आहेत; परंतु हरिश्चंद्र गडावरील कड्याला तोड नाही, म्हणजे ‘या सम हाच’ असा..!
भाऊसाहेब चासकर,
९८८११५२४५५
इमेल – bhauchaskar@gmail.com
About Post Author
माहितीपूर्ण , ……..नेहेमी
माहितीपूर्ण , ……..नेहेमी प्रमाणे 🙂
साईक्सनंतर इतक्या वर्षांनी
साईक्सनंतर इतक्या वर्षांनी २०११ मधल्या मे महिन्यात कोणी तरी हे इंद्रवज्र पाहिलेय आणि ते कॅमे-यात बंद केलेय…..हा कोणीतरी म्हणजे माझा मित्र स्वप्नील पवार (रानवाटा) होय. ह्या ब्लॉग मधील छायाचित्रात त्याचे नांव स्पष्ट दिसते आहे. पण डॉ. बस्ते आणि तुषार शेवाळे यांना हे अद्भुतरम्य दृश्य पाहण्याचे भाग्य कधी लाभले त्याची तारीख कृपया लेखात नमूद करा.
हे सर्व वाचुन … काहीतरी
हे सर्व वाचुन … काहीतरी दुर्मिळ गवसल्याचा आनंद झालाय ….
ha aitihasik naisargik thewa
ha aitihasik naisargik thewa sarwanni ch jatan karayala hawa.
गोनीदांच्या दुर्गभ्रमणगाथा…
गोनीदांच्या दुर्गभ्रमणगाथा या पुस्तकात ही याचा उल्लेख आलेला आहे.
अप्रतिम, अदभुत, अविस्मरणीय…
अप्रतिम, अदभुत, अविस्मरणीय असा हा दुर्मिळ योग आपल्या सर्वांना अनुभवायला मिळावा अशी मी ईश्वर चरणी प्रार्थना करतो.
Comments are closed.