विजयालक्ष्मी विजय देवगोजी
विजयालक्ष्मी विजय देवगोजी यांनी उच्च शिक्षण घेतले आहे. त्यांनी लांजा येथे बत्तीस वर्षे रोगनिदान करण्यासाठी लॅबोरेटरी चालवली. त्यांनी ‘मराठी साहित्यातील वडार समाजजीवनाचे चित्रण’ या विषयावर बेळगावमधील राणी चन्नम्मा विद्यापीठातून पीएच डी केली आहे. त्यांची ‘अजि म्या परदेस पाहिला’ हे प्रवासवर्णनपर व ‘अशी घडली राजस्विनी’ ही दोन पुस्तके प्रसिद्ध झाली आहेत. त्या दिवाळी अंकांतून लेखन करतात. त्यांच्या बेळगावी बोलीभाषेत पाच कथा व बारा शोधनिबंध प्रसिद्ध झाले आहेत.
कोकणची जाखडी, मॉरिशसची झाकरी (Konkan’s Jakhadi becomes Zhakari in Mauritius)
जाखडी म्हणजेच बाल्या नाच. ती कोकणातील लोककला आहे. त्याला ‘शक्ती-तुरा’ असे म्हणूनही ओळखले जाते. ‘जाखडी नृत्य’ रत्नागिरी व रायगड या दोन जिल्ह्यांत विशेष प्रसिद्ध आहे. ते गौरीगणपतीच्या सणाला केले जाते. आश्चर्याचा भाग असा, की कोकणातून मॉरिशसला गेलेल्या व तेथे स्थिरावलेल्या मराठी लोकांनीही ती लोककला जपलेली आढळली. कोकणी लोक मॉरिशसमध्ये कामानिमित्त गेले, त्यास पावणेदोनशे वर्षे झाली. कोकणातील जाखडी नृत्य हे मॉरिशसमध्ये ‘झाकरी’ या नावाने ओळखले जाते...
वडार बोलीभाषा (Wadar Dialect)
वडार बोली ही तेलगूमिश्रित आहे. वडार लोक भटकंती करतात, त्यामुळे प्रादेशिकतेचे रंगगंध त्या भाषेला लाभले आहेत. तिला स्वतंत्र लिपी नाही, ती जिवंत मौखिक स्वरूपात आहे. तिचा व्यवहारात सांकेतिक भाषा म्हणूनही वापर होताना दिसतो...