लता मंगेशकर, सचिन तेंडुलकर, माधुरी दीक्षित अशा व्यक्ती थोर असतात. समाजाला अशा व्यक्तींचा आधारही वाटतो; परंतु समाज चालता राहतो-घडतो तो सर्वसामान्यांच्या कर्तृत्वावर. त्यांचीच नोंद ह्या विभागात करायची आहे. ती दोन स्वरूपांत आणि चार स्तरांत करण्याचे योजले आहे. एक रूप म्हणजे कर्तृत्व गाजवत त्याच पातळीवर स्थिरावलेल्या व्यक्ती.
दुसरी पातळी विशिष्ट काळात, विशिष्ट घटनाप्रसगांत चमकून निघणार्‍या व्यक्ती. त्यांच्यापैकी काहींचे कर्तृत्व क्षणकाळापुरते असते-टिकते: त्यांची नोंद ‘क्षणत्कार’ या शीर्षकाखाली केली आहे. त्यातील काही स्थायी स्वरूपात कर्तृत्वाचा संचय करत थोरवीप्राप्त होतात. त्यांची नोंद ‘थोरवी’ या विभागशीर्षकाखाली केली आहे. त्यांची मांडणी चार स्तरांमध्ये आहे, 1. जिल्हा स्तर 2. राज्य स्तर 3. राष्ट्र-आंतरराष्ट्र आणि 4. तारांकित
याशिवाय आणखी एक स्तर आहे -तो तारांकितांचा. त्यांचे कर्तृत्व लोकांनी मान्य केलेले-उचलून धरलेले असते. अशा नोंदींमुळे उमेद वाढेल, धीर मिळेल; समाजात रोल मॉडेल आहेत असा विश्वास तयार होईल आणि मराठी समाजाचा मुख्य दोष जो न्यूनगंड, तो दूर सारण्यास मदत होईल. या कर्तृत्ववान व्यक्तींशी सरळ संपर्क साधता यावा म्हणून त्यांचे ईमेल, पत्ते मिळवून देण्याचा आणि त्यांच्यात व समाजात दुवा प्रस्थापित करण्याचा प्रयत्न राहील.
About Post Author
दिनकर गांगल हे ‘थिंक महाराष्ट्र डॉट कॉम’ या वेबपोर्टलचे मुख्य संपादक आहेत. ते मूलतः पत्रकार आहेत. त्‍यांनी पुण्‍यातील सकाळ, केसरी आणि मुंबईतील महाराष्ट्र टाईम्स या वर्तमानपत्रांत सुमारे तीस वर्षे पत्रकारिता केली. त्‍यांनी आकारलेली ‘म.टा.’ची रविवार पुरवणी विशेष गाजली. त्‍यांना ‘फीचर रायटिंग’ या संबंधात राष्‍ट्रीय व आंतरराष्‍ट्रीय (थॉम्‍सन फाउंडेशन) पाठ्यवृत्‍ती मिळाली आहे. त्‍याआधारे त्‍यांनी देश विदेशात प्रवास केला.
गांगल यांनी अरुण साधू, अशोक जैन, कुमार केतकर, अशोक दातार यांच्‍यासारख्‍या व्‍यक्‍तींच्‍या साथीने ‘ग्रंथाली’ची स्‍थापना केली. ती पुढे महाराष्‍ट्रातील वाचक चळवळ म्हणून फोफावली. त्‍यातून अनेक मोठे लेखक घडले. गांगल यांनी ‘ग्रंथाली’च्‍या ‘रुची’ मासिकाचे तीस वर्षे संपादन केले. सोबत ‘ग्रंथाली’ची चारशे पुस्तके त्‍यांनी संपादित केली. त्‍यांनी संपादित केलेल्‍या मासिके-साप्‍ताहिके यांमध्‍ये ‘एस.टी. समाचार’चा आवर्जून उल्‍लेख करावा लागेल. गांगल ‘ग्रंथाली’प्रमाणे ‘प्रभात चित्र मंडळा’चे संस्‍थापक सदस्‍य आहेत.
साहित्‍य, संस्‍कृती, समाज आणि माध्‍यमे हे त्यांचे आवडीचे विषय आहेत. त्‍यांनी त्‍यासंबंधात लेखन केले आहे. त्यांची ‘माया माध्यमांची’, ‘कॅन्सर डायरी’ (लेखन-संपादन), ‘शोध मराठीपणाचा’ (अरुणा ढेरे व भूषण केळकर यांच्याबरोबर संपादन) आणि ‘स्‍क्रीन इज द वर्ल्‍ड’ अशी पुस्तके प्रसिद्ध झाली आहेत. त्‍यांना महाराष्ट्र सरकारचा ‘सर्वोत्‍कृष्‍ट वाङ्मयनिर्मिती’चा पुरस्‍कार, ‘मुंबई मराठी साहित्‍य संघ’ व ‘मराठा साहित्‍य परिषद’ यांचे संपादनाचे पुरस्‍कार वाङ्मय क्षेत्रातील एकूण कामगिरीबद्दल ‘यशवंतराव चव्‍हाण’ पुरस्‍कार लाभले आहेत.
