जलदेवी अमला रुईया व त्यांचा आकार ट्रस्ट (Amla Ruia’s water conservation work with Aakar Trust)

अमला रुईया

       अमला रुईया हे व्यक्तिमत्त्व भारतात पाण्याच्या क्षेत्रात काम करणाऱ्या लोकांमध्ये परिचित आहे. त्या या कार्याकडे राजस्थानात पडलेल्या दुष्काळांनी (1999-2000 आणि 2003) वळल्या. त्यांनी राजस्थानातील खेड्यांमध्ये पाण्याची साठवण सुधारण्यासाठी ‘आकार चॅरिटेबल ट्रस्ट’ची स्थापना केली. संस्थेने पाणी साठवण आणि पाण्याची सुरक्षा देण्यासाठी बंधारे (चेक डॅम) बांधणे या कामासाठी त्या खेड्यांनाच भागीदार करून घेतले आहे. अमला रुईया या ‘आकार चॅरिटेबल ट्रस्ट’च्या संस्थापक आणि अध्यक्षही आहेत. रुईया यांनी त्यांच्या कामाची व्याप्ती उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र, बिहार, हरियाणा आणि उडिसापर्यंत वाढवली आहे. तर संस्थेने  महाराष्ट्राच्या औरंगाबाद जिल्ह्यातील बारा खेड्यांत सोळा बंधारे बांधले असून त्यांचा फायदा सात हजार सहाशेपन्नास शेतकऱ्यांना झाला आहे. त्यांना विजयअण्णा बोराडे यांचे तेथे सहाय्य लाभले.

बंधाऱ्याच्या निर्मितीमुळे होणारे फायदे –

* शेतकरी वर्षाला तीन पिके घेऊ लागले, * सिंचनाखाली येणाऱ्या जमिनीत दर वर्षाला वाढ होऊ लागली, * पशुसंवर्धनामुळे त्यांच्या आमदनीत बरीच भर पडली, * पाण्याच्या अभावी गाव सोडून गेलेले लोक गावात परतू लागले, * स्त्रियांची पाण्याकरता पायपीट करण्यातून मुक्ती झाली, * पाण्याच्या उपलब्धतेमुळे आरोग्य आणि स्वच्छता यांत सुधारणा झाली, * पाण्यामुळे पर्यावरणाचेही रक्षण होऊ लागले.

          अमला रुईया यांनी शिक्षणक्षेत्रातपण उल्लेखनीय काम केले आहे. त्या सांगतात, की संस्थेने पालघर जिल्ह्यातील ‘ग्राममंगल’ नावाच्या स्वयंसेवी संस्थेशी प्राथमिक शिक्षणासाठी हातमिळवणी केली आहे. त्यामुळे जगात कोठेही उत्तम पद्धतीने वापरल्या जाणाऱ्या चांगल्या शैक्षणिक मॉडेल्सशी स्पर्धा करू शकतो असा एक शिक्षक प्रशिक्षण कार्यक्रम विकसित केला आहे. त्यांतील आठशे टीचिंग एड्स मुलांना प्रत्येक विद्याशाखेत प्रगती करण्यास मदत करतात.

          संस्थेने लोकांना आध्यात्मिक संज्ञा आत्मसात करता यावी म्हणून श्री श्री रविशंकर यांच्या मार्गदर्शनाखाली त्यांच्या पाच प्रसिद्ध अशा काव्यशास्त्र ग्रंथांचे संस्कृतमधून सोप्या हिंदी भाषेत भाषांतर केले आहे, ते पुढील प्रमाणे – * अष्टावक्र गीता, * नारद भक्ती सूत्र, * शिवसूत्र, * पतंजली योगसूत्र, * ईशावस्य उपनिषद

          अमला रुईया या मुंबईच्या फिनिक्स मिलच्या मालकवर्गातील आहेत. रुईया यांनी केलेल्या कामाची दखल अनेक संस्था, गैर-सरकारी संस्था यांच्याद्वारे घेतली गेली आहे. त्यांना अनेक पुरस्कारपण प्राप्त झाले आहेत. त्यांना ‘जल-देवी’ या नावाने सन्मानित करण्यात आले आहे. पण लोक त्यांना ‘पानी माता’ म्हणून ओळखतात.

अमला रुईया 09833298801ruiaamla@hotmail.com, aakartrust31@gmail.com

– विनोद हांडे 9423677795 vkh0811@gmail.com

विनोद हांडे नागपूरला राहतात. ते ‘बी.एस.एन.एल‘ या कंपनीतून सहाय्यक मुख्‍य व्‍यवस्‍थापक पदावरून निवृत्‍त 2011 साली झाले. त्‍यांनी पाणी आणि पर्यावरण या विषयांवर लेख लिहिण्‍यास आणि भाषणे देण्‍यास 2012 पासून सुरूवात केली. त्‍यांनी ‘बिसलेरी सारख्या पाण्याचे व बाटलीचे, मनुष्यावर आणि पर्यावरणावर होणारे दुष्‍पपरिणाम’, धर्मांमधील दहन-अफन विधींमुळे पर्यावरणावर होणारे परिणाम, श्वास घेऊ द्या गंगेला, ‘मधुमेही‘ महाराष्ट्र असे अनेक विषय हाताळले आहेत. हांडे यांनी लिहिलेले लेख विविध मासिके आणि वृत्तपत्रांत प्रकाशित होत असतात.

————————————————————————————————————-

————————————————————————————————————————————–

About Post Author

विनोद हांडे

विनोद हांडे नागपूरला राहतात. ते ‘बी.एस.एन.एल’ कंपनीतून सहाय्यक मुख्‍य व्‍यवस्‍थापक पदावरून 2011 साली निवृत्‍त झाले. त्‍यांनी पाणी आणि पर्यावरण या विषयांवर लेख लिहिण्‍यास आणि भाषणे देण्‍यास सुरूवात 2012 पासून केली. त्‍यांनी ‘बिसलेरी सारख्या पाण्याचे व बाटलीचे, मनुष्यावर आणि पर्यावरणावर होणारे दुष्‍पपरिणाम’, धर्मांमधील दहन-अफन विधींमुळे पर्यावरणावर होणारे परिणाम, श्वास घेऊद्या गंगेला, मधुमेही’ महाराष्ट्र असे अनेक विषय हाताळले आहेत. हांडे यांनी लिहिलेले लेख अनेक मासिके आणि वृत्तपत्रांतून प्रकाशित झाले आहेत.
लेखकाचा दूरध्वनी
9423677795

See author's posts