अजित कुलकर्णी
‘स्नेहालय‘ हे समाजसेवेचे मोठे नेटवर्क आहे. त्याचा दबदबा गेल्या काही वर्षांत महाराष्ट्रभर निर्माण झाला आहे, त्याचे कारण गिरीश कुलकर्णी यांचे पारदर्शी, प्रामाणिक, विनम्र व्यक्तिमत्त्व आणि त्यांनी चार दशकांपूर्वी आरंभलेले वेश्या पुनर्वसनाचे कार्य. गिरीश व्यवसायाने प्राध्यापक आहेत. बाबा आमटे यांच्यापासून प्रेरणा घेऊन एक पिढी समाजकार्यात उतरली. गिरीश त्यांपैकी एक. त्यांनी आमटे यांच्यापेक्षा वेगळे संघटन उभे केले. ‘स्नेहालय’भोवती वेगवेगळ्या कार्यकर्त्यांच्या वेगवेगळ्या कामांसाठी वेगवेगळ्या संस्था असे कोळ्याच्या जाळ्यासारखे स्नेहालयचे संस्थात्मक स्वरूप आहे. अजित हा त्या जाळ्यातील एक कोळी!
 |
| ‘अनामप्रेम’मधील मुले |
अजितने ध्यास घेतला आहे दिव्यांग व्यक्तींच्या पुनर्वसनाचा, त्यांना त्यांचे शिक्षण, त्यांच्या ‘करिअर’ शोधण्याच्या प्रयत्नात त्यांना मदत करण्याचा. अजितचे वय आहे फक्त तीस वर्षांचे, पण त्याला आठ-दहा वर्षांत अनुभव प्राप्त झाला आहे अवघे जीवन जगल्याचा. अगत्य, विनयशीलता ही ‘स्नेहालया‘ची ब्रँडेड वृत्ती आहे, ती अजितच्या ‘अनामप्रेम’ या संस्थेतदेखील दिसते. त्यांचे एक वसतिगृह नगर शहरात मध्यवस्तीत आहे आणि दुसरे, नगरपासून आठ किलोमीटर दूर, निंबळक येथे माळावर. ते गेल्या दोन वर्षांत उभे राहिले आहे. ती दोन मजली इमारत आहे. तेथे जागा विस्तृत असल्यामुळे आणखीही वेगवेगळ्या इमारती आहेत व तेथे वेगवेगळी कामे चालतात.
हलवला. त्याला ‘करियर’ समाजसेवा क्षेत्रात करायचे होते. म्हणून तो गिरीश कुलकर्णी यांना भेटला व त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वाने प्रभावित झाला. दरम्यान अजितने त्याचे शिक्षण पूर्ण केले(बीए, बीएड) व नगरच्या समर्थ विद्यालयात शिक्षक म्हणून नोकरी पत्करली. त्याने 2009 ते 2014 या काळात शिक्षकाची नोकरी व स्नेहालयचे काम या दोन्ही गोष्टी सांभाळल्या. तो म्हणतो, सकाळी सात ते बारा शाळा आणि दुपारी बारा ते रात्री बारा स्नेहालय असे माझे वेळापत्रक होते. तरीही स्नेहालयच्या कामाचा लोड वाढला तेव्हा मी शाळेची नोकरी सोडून दिली. महाराष्ट्रातील साऱ्या कार्यकर्त्यांचे होते तसेच अजितचे झाले आहे. त्याचे स्फूर्तिस्थान बाबा आमटे झाले आणि त्याची कार्यवृत्ती ‘आनंदवन‘च्या श्रमसंस्कार छावणीत घडली. त्याचे रचना व संघर्ष हे व्रत बनले. मी त्याला विचारले, की घर संसार करायचा आहे की नाही? तर तो म्हणाला, शोध चालू आहे; बायकोचा, नव्हे साथीदाराचा! 
व्यंग्य, अपंग, विशेष, दिव्यांग… नाव कोणतेही ठेवा त्या व्यक्तींचे जीवन खडतर असते. ते घडवण्याचे काम अजित व त्याचे साथीदार निष्ठेने करत आहेत. त्यातून सहा वर्षांत साडेनऊशे तरुण-तरुणी जीवनमार्गास लागले आहेत. त्यांचे स्वतःचे उत्पन्न सुरू झाले आहेच, परंतु त्यांच्यातील छंद-कला विकसित होऊन ते गुणविशेष प्रकट होऊ लागले आहेत. त्या मंडळींचा वाद्यवृंद आहे. पाथर्डीचा अंध निलेश शिंदे याने पदव्युत्तर शिक्षण घेतले, तो बँक ऑफ इंडियात नोकरी करतो आणि गाण्याच्या ओढीने संगीत विशारद झाला आहे. रेणुकावाडीचा एकाक्ष ज्ञानेश्वर गडाख शेती करतो. त्याने परिसरात चारशे झाडे जगवली आहेत. अजित बोलू लागला, की त्याच्या तोंडून अशी नावेच नावे व त्यांचे गुणविशेष यांची इंद्रधनुष्ये तयार होतात. नोंदी किती कराव्या? आणि वाचकांना, श्रोत्यांना ते वाचण्या-ऐकण्यास वेळ आहे कोठे?
 |
| राहत केंद्र |
‘स्नेहालय‘शी जोडलेला माणूस एकेक कार्य विशेषत्वाने करत असला तरी प्रसंग उद्भवला, की ते सारे एकत्र येऊन त्या प्रसंगाला सामोरे जातात. कोरोनाकाळात मजूर रस्त्याने चालत त्यांच्या त्यांच्या गावी जाऊ लागले तेव्हा त्यांच्यासाठी नगरजवळ सर्वांनी मिळून राहत केंद्र सुरू केले आहे. त्यात अजित होताच. त्याने तेथील कार्य चालू असताना, भेटणार्‍या मजुरांचे अनुभव लिहून काढले व सोशल मीडियावरून प्रसृत केले. अजित माढ्याला असताना पत्रकारिता शिकला होता आणि त्याने ‘सकाळ’ वृत्तपत्रासाठी कामदेखील केले होते. धडपडी माणसे जगात वेगळीच असतात. ती आयुष्याचा प्रत्येक क्षण टिपत असतात व सार्थकी लावत असतात. आपणा वाचकांसाठी कोरोनाचा काळ कोट्यवधी क्षणांनी मागे पडत चालला आहे! वाचकांनी याकाळातील त्यांचे सार्थकी लागलेले क्षण ‘थिंक महाराष्ट्र‘कडे जरूर ‘शेअर’ करावेत!
About Post Author
अशी माणसे महाराष्ट्रात आहे हीच महाराष्ट्राची खरी संपत्ती आहे. अधिकात अधिकाधिक लोकांपर्यंत हे काम जायला हवे. खूप लहान वयात खूप चांगलं काम होते आहे श्री अजित कुलकर्णी यांच्याकडून
खूप छान आणि प्रेरणादायी कार्य.
आम्हाला वाचायला वेळ आहे …ज्यांनी आयुष्याचा सारा वेळ समाजासाठी दिला अशा लोकासाठी वेळ नसेल तर समाजाला गति कशी मिळेल …हेच संचित माणुसकीचे महाराष्ट्राचे आणि ते कवेत घेण्याचा प्रयत्न करणाऱ्या थिंक महाराष्ट्राचे …धन्यवाद
फार चांगले कामआहे.श्री. अजित यांच्यासारखी माणसे ही समजाची संजीवनी आहेत.सौ.अनुराधा म्हात्रे. पुणे.
Ajit we r proud of you
अनामप्रेम संस्था सर्वांसाठी एक आदर्श झाली यात अजित चा सिंहाचा वाटा आहे. दीव्यांग साठी टोकाचा विचार करणारा अजित आमचा अभिमानाचा विषय आहे
Apratim Kam.