अमित प्रभा वसंत हा कोल्हापुरचा पस्तिशीतील युवक रस्त्यावर बेवारसपणे फिरणाऱ्या मनोरुग्णांना त्यांच्या घरी पोचवण्याचे किंवा त्यांचे पुनर्वसन करण्याचे काम करतो. अमित प्रभा यांनी त्यांच्या जगण्याचे ध्येय तेच ठरवले आहे. ते तशा मनोयात्रींचा अविरत शोध घेत असतात. अमित म्हणतात, की “रस्त्यावर आलेल्या त्या मनोरूग्णांना भाषेची काय, कसलीच अडचण नसते. त्यांचा निवारा, संपत्ती यांबद्दलचा संघर्ष संपलेला असतो. म्हणून मी तशा शोषित आणि घरदार सोडून रस्त्यावर आलेल्या मनोरुग्णांना 'मनोयात्री' असे समजतो.”

अमित उच्चशिक्षित आहेत. त्यांनी शाळेमध्ये मुख्याध्यापक, सरकारी बँक अधिकारी अशा काही चांगल्या नोकऱ्या केल्या आहेत. त्यांना ते कॉलेजमध्ये शिकत असतानाच समाजातील दुर्बल घटकांसाठी संवेदना वाटे. त्यांची तीव्र भावना दुर्बल लोकांसाठी काही करावे अशी असायची. त्यांच्या नोकरी करू लागल्यावर लक्षात आले की नोकरी आणि समाजकार्य हे सोबत करणे शक्य नाही. त्यामुळे त्यांनी नोकरी सोडून पूर्णवेळ सामाजिक काम करण्याचा निर्णय घेतला. त्यांनी त्यांच्या कामाची सुरुवात ही आजरा तालुक्यात असणाऱ्या धनगरवाड्यापासून केली. ते तेथील लहान मुलांना शिकवणे, त्यांना शैक्षणिक साहित्य पुरवणे, त्यांच्या शरीराची स्वच्छता करणे अशी कामे करत.

शैलजा माधव रानडे म्हणजे माझी आई. ती रत्नागिरीला असते. माझी बालमैत्रीण मला अनेक वर्षांनी भेटली. गप्पागोष्टी चालू असताना, तिने माझ्या आईची चौकशी केली. तेव्हा मी तिला आईबद्दल सांगू लागले. मैत्रीण या वयातही माझी आई इतकी उत्साही आहे हे ऐकून  थक्क झाली. मी आईचे तेच जीवन शब्दबद्ध करून वाचकांसमोर आणत आहे.  

माझी आई एकोणऐंशी वर्षांची आहे. पण ती बारावीच्या मुलांचे इंग्रजी व्याकरण घ्यायला अठरा किलोमीटर लांब ‘पावस’ला जाते. तिला या वयातही व्याकरण शिकवणे झेपते. तीला ती  स्वरूपानंदांची कृपा आहे असे वाटते. ती मंदिरात दर आठवड्याला चार दिवस राहते. तिच्या राहण्याची व जेवण्याखाण्याची सोय ‘स्वामी स्वरुपानंद सेवा मंडळा’कडून झाली आहे. काही मुले मंदिरात तिच्याकडे दुपारी तीन वाजल्यानंतर संस्कृत शिकण्यास येतात. त्याबाबत तिला कंटाळा अजिबात येत नाही. उलट, ती म्हणते, “मुलांना शिकवणे हे माझे टॉनिक आहे.” शिवाय, ती पौराणिक कथा सांगण्यास पावसमधील महिला वृद्धाश्रमात जाते. तिने तेथील महिलांना भजनेही म्हणण्यास शिकवली आहेत. तसेच, रानडेआजी निरनिराळ्या विषयांवर कीर्तनही करतात.

‘महिला दिना’निमित्त अनेक स्पर्धा असतात. तिची 2017 च्या एकपात्री स्पर्धेत हॅट्रिक झाली. तिने रचलेले भारूड 2015 साली स्पर्धेत सादर केले होते. त्यात तिचा पहिला नंबर आला. तिने एक गोंधळ 2016 साली सादर केला होता, त्यात तर ती दिवट्या घेऊन नाचली होती. तेव्हा आईचे वय होते अठ्ठ्याहत्तर वर्षें! आईने शबरीचे जीवनचरित्र 2017 साली सादर केले आणि तेव्हाही तिचा पहिलाच नंबर आला.

 डॉ. बाबा आढाव यांना ‘टाइम्स ऑफ इंडिया ’चा ‘जीवनगौरव पुरस्कार ’ जाहीर झाला, हा पुरस्कार देणार्‍यांचाच गौरव आहे! एक्याऐंशी वर्षं वय असलेले बाबा गेल्या साठ वर्षांपेक्षा जास्त काळ सामाजिक आणि राजकीय क्षेत्रांत कार्यरत आहेत. ते असंघटित कष्टकर्‍यांचे नेते म्हणून परिचित आहेत. त्यांनी त्या क्षेत्रात केलेले कार्य हे अतुलनीय आहे. त्यांचा आणि माझा स्नेह सदतीस वर्षांपेक्षा जास्त जुना आहे, तेव्हापासून  हमालांच्या जीवनात झालेले आमूलाग्र बदल जवळून बघण्याची संधी मला मिळाली.

फादर दिब्रिटो हे कॅथलिक पंथीय ख्रिस्ती धर्मगुरू आहेत. त्यांचा जन्म वसईतील मराठी भाषिक ख्रिस्ती कुटुंबातील. विरार-आगाशी परिसरातील नंदाखाल हे त्यांचे जन्मगाव. मराठी साहित्यातील एक सिध्दहस्त लेखक, संपादक, पर्यावरण रक्षणार्थ झटणारा व दहशतवादाविरुध्द आवाज उठवणारा सजग कार्यकर्ता म्हणून त्यांची ख्याती आहे. फ्रान्सिस दिब्रिटो यांनी 1972 मध्ये धर्मगुरूची दीक्षा घेतली. दीक्षित धर्मगुरुपदासाठी आवश्यक शिक्षण घेताना फादर दिब्रिटो यांनी ख्रिस्ती धर्माचे तत्त्वज्ञान व चर्चच्या इतिहासाचा अभ्यास केला. तसेच, त्यांनी इतर धर्मांचाही अभ्यास केला. त्यामुळे त्यांच्या विचारांना चौरस बैठक लाभली. ते निष्ठावंत कॅथलिक असले तरी त्यांची धर्मनिष्ठा आंधळी किंवा भाबडी नाही. तेव्हापासून त्यांच्या सामाजिक, सांस्कृतिक, आध्यात्मिक व धार्मिक स्वरूपाच्या कार्याला गती मिळाली. त्या आधीपासून त्यांच्या साहित्यिक कारकिर्दीची सुरुवात झालेली आहे; ती चालूच आहे.