अण्णा हजारे यांचे दिल्लीतील उपोषण गाजले नाही. त्याची फलनिष्पत्तीदेखील अण्णांचे कार्यकर्ते व सरकार यांच्याकडून खूप उत्साहाने व्यक्त झाली नाही, त्याचे एक कारण म्हणजे अण्णांनी सरकारने आश्वासने न पाळल्यास उपोषणास पुन्हा बसण्याचा इशारा दिला आहे. सरकारला एवढ्या अल्पावधीत कोणत्याही आश्वासनांची पूर्तता करता येणार नाही. त्या परिस्थितीत अण्णांची तब्येत कशी आहे? त्यांचा निर्धार किती पक्का आहे? यावर बऱ्याच गोष्टी अवलंबून राहतील.

मुद्दा अण्णांचे उपोषण फसले की फसले नाही हा नसून, त्या निमित्ताने सामाजिक विकृती स्पष्ट झाली हा आहे व त्याकडे हेरंब कुलकर्णी यांनी योग्य प्रकारे लक्ष वेधले आहे. हेरंब हे शिक्षक होते. त्यांनी नोकरी सोडून शिक्षणविषयक प्रश्नांकडे लक्ष वेधणे सुरू केले. त्यासाठी ते खूप भटकले, त्यांनी वेगवेगळ्या पाहण्या केल्या, लेखन केले - ते मिळेल त्या माध्यमातून लोकांसमोर मांडले. त्यांचे ते 'वन मॅन मिशन' होऊन गेले. त्यात त्यांना साने गुरुजी 'गवसले'. त्यांनी ती मांडणी लोकांसमोर केली. हेरंब यांच्या लेखनात विचारांपेक्षा भावना ओसंडून वाहते. स्वाभाविकच हेरंब हे साने गुरुजीप्रेमी वर्तुळात प्रिय झाले. पण गुरुजींनी विचारसाहित्य लिहिले आहे आणि त्यांनी त्यांचे विचार कृतीतदेखील उतरवले आहेत, याकडे मात्र गुरुजीप्रेमींचे दुर्लक्ष होते.

अण्णा हजारे यांनी त्यांच्या राळेगण सिद्धी या मूळ गावात पावसाचे नाल्यातून वाहून जाणारे अतिरिक्त पाणी अडवून आणि जमिनीच्या पोटात ढकलून नंतर ते गावातील विहिरींमार्फत शेतीसाठी उपयोगात आणण्याचा धडाकेबंद कार्यक्रम ऐंशीच्या दशकात यशस्वी रीत्या राबवला. त्या उपक्रमामुळे राळेगण सिद्धी गावाचा कायापालट झाला. एका ओसाड दुष्काळग्रस्त गावाचे रुपांतर बहरलेली शेती असणाऱ्या समृद्ध गावात झाले! अण्णांच्या कामापासून स्फूर्ती घेऊन देशामध्ये अनेक गावांत जलसंधारण व ग्रामविकास या कामांची मुहूर्तमेढ रोवली गेली. महाराष्ट्र राज्य सरकारने आदर्श गाव योजना सुरू केली तेव्हा त्या योजनेचे कार्याध्यक्ष अण्णा हजारे हेच होते. परंतु अण्णांची तेथे घुसमट झाली असावी, त्यामुळे त्यांनी त्या पदाचा त्याग केला. अण्णांनंतर कार्याध्यक्षपदाचा कार्यभार त्यांचे पट्टशिष्य पोपटराव पवार सांभाळत आहेत.

अण्णा हजारे यांच्यावर होणाऱ्या विकृत टीकेमधून एक वेगळाच मुद्दा लक्षात आला. आम्ही सामाजिक व्यक्तींना कठोरपणे तपासतो व त्याउलट राजकारण्यांत सद्गुण शोधतो! महिन्यापूर्वी झालेल्या राज ठाकरे-पवार मुलाखतीनंतर दोघे किती उमदे, किती रसिक यांबद्दलच्या पोस्ट वाहत होत्या. पण त्यांनी त्यांच्याजवळ दिसते तितकी संपत्ती कशी जमवली असेल हा प्रश्नही पडला नाही आम्हाला... गल्लीतील नगरसेवक कोटी रुपये कमावतो, पण आम्ही त्याच्या वाढदिवसाला पहिल्यांदा जातो. अण्णा मात्र विमानाने दिल्लीला गेले तर त्या सीटचा फोटोही टाकला जातो! ही काय विकृती आहे? निम्मे राजकारणी उन्हाळ्यात परदेशात असतात. तेथे आम्ही गप्प! मात्र मेधा पाटकर खरेच पाण्यात उभ्या होत्या का? हा सार्वजनिक चर्चेचा विषय असतो. गो.रा. खैरनार यांच्या पत्नीने खूप वर्षांपूर्वी छापखाना काढला. त्याबाबत कर्ज फेडण्यासंबंधीची चौकशी सगळ्या महाराष्ट्राने केली. बिचारे शरद जोशी आरंभीच्या काळात ‘मते मागायला आलो, तर जोड्याने मारा’ असे एकदाच म्हणाले होते. तर ते राजकारणात आले तेव्हा लोक त्यासाठी जोडे घेऊन उभे होते! आणि पवार सोनियावर टीका करून वेगळे होतात; नंतर त्यांच्याबरोबर सरकार बनवतात; त्याला मात्र आम्ही मुत्सद्दीपणा म्हणतो. अण्णा केवळ संशयावरून संघाचे असतात, पण पवार जनसंघासोबत सरकार चालवतात, फडणवीस सरकारला मतमोजणी पूर्ण होण्यापूर्वी पाठिंबा देतात, ते पुरोगामी! आणि भाजप सरकारचे दोन मंत्री घरी पाठवणारे, त्या सरकारविरुद्ध उपोषण करणारे अण्णा मात्र संघाचे? हा काय प्रकार आहे? आम्ही सज्जनांना तपासताना इतके अनुदार का असतो?