शिक्षकांना आवाहन
शिक्षक मित्रांनो, हे आपले व्यासपीठ आहे आणि आपण सर्वजण मिळून याचा प्रसार जगभर करणार आहोत. कोठलीही गोष्ट एकट्याने होत नाही. अनेकांचे सहाय्य त्यात लाभते तेव्हाच ती साध्य होते.
शिक्षकांचे व्यासपीठ ही निबंधस्पर्धा नाही. लेखनस्पर्धा नाही. किंबहुना ही स्पर्धाच नाही. ही शिक्षकांची चळवळ आहे. शिक्षक एकेकटे त्यांचा आवाज त्यांच्या त्यांच्या कार्यक्षेत्राच्या ठिकाणी उमटवत असतात. ते त्यांचे म्हणणे त्यांना जमेल तसे मांडण्याचा प्रयत्न करत असतात किंवा तशी संधी मिळाली नाही, तर ते व्यक्त न होता गुपचुप त्यांचे काम करत असतात, पण शिक्षक किंवा गुरू यांच्या गप्प बसण्यात समाजाचे फार मोठे नुकसान आहे, त्यामुळे समाज भरकटण्याचा धोका आहे, तेव्हा शिक्षक मित्रांनो, तुम्ही तुमच्या लेखण्या उचला आणि तुमची मते मांडा. उपक्रम सांगा. त्यासाठी हे व्यासपीठ आहे.
आम्ही तुम्हाला एका तरी विद्यार्थ्याबद्दलचा खरा अनुभव सांगा असे म्हणत आहोत. त्या मागचे कारण हे आहे, की एकातरी जीवनात बदल घडवून आणणे हे शंभर भाषणे देण्यापेक्षा फार मोठे काम आहे अशी आमची धारणा आहे आणि ते काम शिक्षक करू शकतो, करत असतो. लाखो रुपयांनी किंवा मोठ्या भाषणांनी जे काम होत नाही ते काम शिक्षकाचे प्रेमाचे चार शब्द करू शकतात.
कवी सतीश काळसेकर ‘वाचणा-याची रोजनिशी’ नावाचे सदर ‘आपले वाङ्मयवृत्त’ या मासिकात लिहीत असतात. त्यामध्ये पुस्तकांची, लेखनाची ताजी वाचनीय उदाहरणे मिळतात. त्यातून मल्टिमीडियाच्या सध्याच्या युगात वाचन कसे असावे - त्यात किती रमावे यासाठी मार्गदर्शक सूचनाही जमा होत जातात. काळसेकर यांची त्यामध्ये एक टिप्पणी दर महिन्याला नक्की असते, ती विकल सद्यकाळाबाबत. काळ बिकट आला आहे आणि माणूस सर्व बाजूंनी, आतून-बाहेरून घेरला जात आहे याची जाणीव काळसेकर यांचे सदर वाचताना भेदक रीतीने होत असते. सध्या, भावना सर्वत्र तशीच व्यक्त होत असते. कोठे त्याचे राजकीय अंग ठळकपणे मांडले जाते, तर कोठे सामाजिक – जसे जातीय उग्रपणा. त्या सर्व मुद्यांना तंत्रज्ञानातून आलेला अनिश्चिततेचा मुद्दा असतोच! काळसेकरांपुरते बोलायचे तर ते चांगल्या वाचनाचे संदर्भ देत जातात आणि तो दिलासा मोठा वाटतो.
गांधीजींच्या ‘हिंदस्वराज्य’ पुस्‍तकानिमित्ताने २६-२७ ऑक्टोबरला पुण्यात चर्चा झाली. ती ‘थिंक महाराष्ट्र डॉट कॉम’ने गांधी स्मारक निधीच्या (पुणे) सहकार्याने योजली. महाराष्ट्रभरातून सुमारे दीडशे प्रतिनिधी दोन दिवस येऊन गेले. परिचर्चेनंतर कृतीच्या अंगाने काही घडावे हा जसा विचार व्यक्त झाला; तसेच या निमित्ताने ‘वादसंवाद’ सुरू व्हावा असेही मत, विशेषतः मोहन हिरालाल यांनी व्यक्त केले. त्याचा आरंभ तोच करून देत आहे. त्या पाठोपाठ, अवधूत परळकर याने ‘महाराष्ट्र टाइम्स मध्ये‘ परिचर्चेबाबत जो लेख लिहिला तो प्रसिद्ध करत आहोत. त्यानंतर या निमित्ताने जे साहित्य जमा झाले आहे ते एकेक प्रकट होत जाईल...