अहमदनगरच्या बेबीताई गायकवाड यांची व्यावसायिक ओळख भाजीविक्रेती अशी आहे. मात्र सामाजिक ओळख- ‘महाराष्ट्र शासनाच्या मराठी भाषा संवर्धक पहिल्या पुरस्काराच्या (2015-16) मानकरी’! त्या गावातील साध्या, सर्वसामान्य महिलेसारख्या दिसतात, पण बोलू लागल्या, की वाणी भल्याभल्यांना विचार करण्यास भाग पाडेल अशी – त्यांची वर्णनशैली बघा, हं – “वीरपत्नी कोण, तर जिच्या पतीने देशासाठी बलिदान दिले ती. तो सैनिक त्याला वीरमरण आले म्हणून थोर झाला, मात्र त्याच्या मागे आयुष्याला धैर्याने सामोऱ्या जाणाऱ्या वीरपत्नीला समाजात स्थान कसे दिले जाते? तिचे दागिने, तिला सन्मानाने दिलेली सरकारी मदत; सगळे काही हिसकावून घेतले जाते”... बेबीताई समाजातील एक हिडीस वास्तव पोटतिडिकेने मांडतात... “आपण वाचतो, शिक्षण घेतो, पैसा मिळवतो, त्याचा उपयोग काय? फक्त दोन वेळा खायला, की आपल्याच लोकांसाठी मार्ग दाखवायला?” त्या असे प्रश्नामागून प्रश्न धारदारपणे विचारत जातात.

बीड जिल्ह्याच्या  अंबाजोगाईमधील ‘अनुराग पुस्तकालय’ हे केवळ पुस्तकाचे दालन नाही, तर विविधांगी वाचणास प्रेरणा देऊ पाहणारे ठिकाण आहे. अभिजीत जोंधळे यांचे कुटुंब तेथेच राहते. त्यांचे कुटुंबच पुस्तकप्रेमी आहे. त्यांच्या घरी स्वत:ची पंधराशे पुस्तकांची ग्रंथसंपदा आहे. त्यांनी घरीच पुस्तकांचे दुकान थाटले आहे. त्यांना त्यांच्या शहरातील लोकांना साहित्यविषयक पुस्तके सहज उपलब्ध झाली पाहिजेत असे मनोमन वाटे. म्हणून हा उद्योग. त्यांनी ‘अनुराग पुस्तकालय’ सुरू 2006 साली केले. ते पुस्तकांचे नुसते दुकान नाही, तर पुस्तकांवर प्रेम करणाऱ्या माणसांचा कट्टाच आहे. पुस्तके हाताळावी असे वाटणाऱ्या चिमुकल्यांसाठी तो एक खजिनाच आहे. अभ्यास करणाऱ्यांसाठी ते ज्ञानभांडार आहे.

‘अक्षरमित्र’ ही अहमदनगरमध्ये सुरू झालेली आगळीवेगळी वाचन चळवळ आहे. वाचनाच्या माध्यमातून शिक्षण, मुल्ये आणि विवेकी विचार यांचा प्रसार करणे हे त्या चळवळीचे मुख्य सूत्र! लोकांना वाचनाची आवड असते, पण त्यांना नेमके काय वाचायचे ते ठाऊक नसते. काय वाचायचे ते ठाऊक असले तरी तो वाचनाचा जामानिमा कोठून मिळवायचा ते ठाऊक नसते. म्हणूनच ‘अक्षरमित्र’ ही चळवळ वाचक आणि पुस्तके यांच्यामधील दूवा होण्याचे काम करत आहे. चळवळीचा उद्देश केवळ वाचक मिळवणे किंवा वाचकांपर्यंत पोचणे; किंबहुना, पुस्तकांची ‘विक्री’ करणे एवढाच नाही, तर शालेय स्तरातील मुलांमध्ये उत्तम मूल्यबिंदू असणारी पुस्तके, नियतकालिके पोचवणे, त्यांच्या कोवळ्या वयातील मनांमध्ये विवेकाची ज्योत पेटवणे, त्यांना त्यांच्या वयानुरूप पडणाऱ्या अनेक प्रश्नांच्या उर्मीला रीतसर उत्तरे मिळवून देण्यासाठी प्रयत्न करणे अशी उद्दिष्ट्ये बाळगून ‘अक्षरमित्र’ काम करत आहे.