तिबेट चीनने गिळंकृत केला. त्यानंतर दलाई लामाला भारताने आश्रय दिला, त्यास दशके लोटली. तिबेटचा चीनला प्रतिकार खुद्द त्या प्रदेशातून आणि बाहेरूनही सतत चालू असतो, पण तो क्षीण. कारण चीनची आर्थिक आणि लष्करी सत्ता जबरदस्त आहे. त्यांच्याविरुद्ध ब्र काढायला अमेरिकासुद्धा धजावणार नाही. कारण आंतरराष्ट्रीय व्यापारात तसेच अमेरिकेबरोबरच्या व्यापारात चीनचा वाटा फार मोठा आहे. भारताबरोबरच्या संबंधातही चीनचा व्यापार ही महत्त्वाची गोष्ट ठरते. त्यामुळे चीनच्या अरुणाचल प्रदेशातील घुसखोरीकडे भारत दुर्लक्ष करतो.
चीनने दुसर्‍या बाजूस आफ्रिका, पाकिस्तान, श्रीलंका व आजुबाजूची बेटे यांना भरपूर आर्थिक साहाय्य देऊन तेथे आपल्या अखत्यारीत मोठ्या प्रमाणावर विकासकामे आरंभली आहेत. चीनच्या अशा आक्रमक पवित्र्यामुळे तिबेटच्या न्याय्य मागणीकडे सध्या सारे जग दुर्लक्ष करुन राहिले आहे. त्यातील राजकीय विसंगतीचा भाग असा, की भारतदेखील तिबेटमधील जुलूम व तिबेटी जनतेच्या मानवी हक्कांचे उल्लंघन यांबाबत उपेक्षा करत आहे.
हा प्रश्न पुन्हा चर्चेत आला आहे तो ‘रॉकस्टार’ या नव्या हिंदी चित्रपटामुळे. त्या चित्रपटात ‘सदा हक्क’ हे गाणे रणबीर कपूर जोर- जोरात गात असताना समोरचा असंख्य जमाव बेभान झाला आहे. पडद्यावर जमावाच्या वर आकाशात एक धूसर, काळपट केलेला झेंडा फ़डकताना दिसतो. मुळात तो झेंडा तिबेटचा आहे. दिग्दर्शक इम्तियाज अली यांना गाण्याच्या अंगाने तोच तिथे अभिप्रेत होता. परंतु सेन्सॉर बोर्डाने त्यास आक्षेप घेतला व त्यामुळे झेंड्याचे मूळ रूप चित्रपटात खोडून काढावे लागले. त्या दृश्यात तो बारीकसा ठिपका विद्रूप दिसत नाही हे खरे, परंतु सेन्सॉर बोर्डाच्या एका कृत्याने आणि सरकारचा बोर्डास पाठिंबा असल्याने किती जणांच्या मनावर केवढा मोठा आघात झाल आहे! त्याचा सल केवळ तिबेटी लोकांना नव्हे तर स्वातंत्र्यप्रेमी भारतीय जनांनादेखील आहे.
भारत सरकारला तिबेटच्या संदर्भात केव्हातरी स्पष्ट भूमिका घ्यावी लागणार आहे. भारत सरकार याबाबतचा कठोर निर्णय केव्हा घेईल? त्यामुळे एकतर घीन किंवा दलाई लामा आणि त्यांचे स्वातत्र्यप्रेमी तिबेटी नागरिक, कोणीतरी कष्टी होणार हे नक्की. अशा छोट्या छोट्या जखमांनी लोकांची मने मात्र दुखावली जातात.
तिबेटमध्ये चीनने ल्हासापर्यंत आगगाडी नेली आहे. त्यामधून रोजच्या रोज शेकडो चिनी नागरिक विकासकामांच्या निमित्ताने तिबेटमध्ये येऊन राहत असतात. खुद्द तिबेटला चीनच्या लष्करी छावणीचेच रुप आले आहे. तरी तेथील अन्यायाविरुद्धचा प्रतिकार चार दशकांनंतरही थंडावलेला नाही. गेल्याच आठवड्यात एका बौद्ध भिक्षूने स्वत:ला चिनी सत्तेविरुद्ध निदर्शने करत असताना जाळून घेतले.
(संकलित)
{jcomments on}
About Post Author
