‘रेनबो’ या संस्थेने वृद्धाश्रम व घर यांचा मध्य साधण्याचा प्रयत्न केला आहे. ती संस्था ऑक्टोबर 2015 मध्ये सुरू झाली. ती एका संघटनेच्या अंतर्गत चालवली जाते. त्या संघटनेचे नाव आहे Center for Action Research & Education (CARE). ‘रेनबो’ संस्थेत विविध वयोगटांतील आजी-आजोबा येतात. वय वर्षें बासष्टपासून ते वय वर्षें अठ्ठ्याऐंशीपर्यंतचे आजी-आजोबा सध्या तेथे येतात. त्या वयातील लोकांशी बोलणे जास्त गरजेचे असते, त्यांना सहवासही हवासा असतो. त्यांना त्या दोन्ही गोष्टी तेथे मिळतात. काही आजी-आजोबा आठवड्यातून एकदा येतात, तर काही आठवड्यातून दोनदा येतात. काहीजण रोज येतात. रेनबो म्हणजे सात रंगांनी मिळून तयार झालेले ‘इंद्रधनुष्य’. त्या इंद्रधनुष्याप्रमाणे वेगवेगळ्या प्रांतांतील, जाती-धर्मांतील लोक एकत्र गुण्यागोविंदाने एकमेकांची सुखदुःखे वाटून दिवसभरातील वेळ आनंदाने घालवतात आणि संस्थेचे नाव सार्थ ठरवतात.

लहान मुलांचे जसे पाळणाघर असते तसेच मोठ्यांचे म्हणजे आजी-आजोबांचेही पाळणाघर काढावे ही कल्पना अनुराधा करकरे यांना सुचली आणि त्यांनी ती अंमलात आणली. त्यांना त्यांच्यासारख्याच अवलियांची त्या कामात साथ लाभली आहे. आजी-आजोबांचा वेळ मजेत जावा, त्यांना त्यांच्या वयाचे साथीदार गप्पा मारण्यासाठी मिळावेत, त्यांचे ‘बोनस’ दिवस आनंदात जावेत आणि त्यांच्या मुलांनादेखील त्यांच्या ऑफिसमध्ये निश्चिंतपणे जाता यावे या उद्देशाने संस्था उभारली गेली. संस्थेचे कार्य गेली चार वर्षें चालू आहे.

समाजातील वृद्धांसोबत मैत्रीचा हात पुढे केला आहे तो 'मैत्री चॅरीटेबल ट्रस्ट' या संस्थेने. संस्थेची स्थापना मालिनी केरकर यांनी डोंबिवलीत 2005 साली केली.

मालिनी केरकर वैद्यकीय अधिकारी म्हणून डोंबिवलीत एका खाजगी रुग्णालयात काम करत होत्या. सर्वसाधारण वृद्ध हे अॅडमिट होत तेव्हा त्यांना तळमजल्यावर ठेवले जाई. मालिनी सर्वांची आपुलकीने विचारपूस व सेवा करत. "आम्हाला उपचाराने नाही पण ताई तुमच्या विचारपुस करण्यामुळे बरे वाटते" असे काही रुग्ण केरकर यांना सांगत. वृद्ध वयात होणारा त्रास व घरच्यांनी सोडलेली साथ पाहून त्यांनी वृद्धांसाठी ‘ओल्डेज होम’ सुरू करण्याचा निर्णय घेतला. त्यांनी 31 मार्च 2005 साली नोकरी सोडली अन् 9 एप्रिल 2005 या एका दिवसात ‘मैत्री चॅरिटेबल ट्रस्ट’ या नावे संस्था सुरू केली. संस्था ओळखीच्या नगरसेवकांच्या मदतीने गोपाळनगरमधील लक्ष्मी इमारतीच्या तळमजल्यावर भाडेतत्त्व जागेत सुरू झाली. संस्थेचे कामकाज माऊथ पब्लिसिटी करुनच पसरले.

- शरयु घाडी

पनवेलजवळचे शांतिवन वरोर्‍याच्या ‘आनंदवना’ची आठवण करून देते. संस्थेचे राजीव-रजन आधारघर म्हणजे विकलांग वृद्धांना मोठाच आसरा आहे. हे वृद्ध म्हणजे बाळेच जणू! पण संस्थेच्या कार्याध्यक्ष मीरा लाड आणि त्‍यांचे कार्यकर्ते आधारघरातील निवासींची अपार काळजी घेतात. लाड यांचे व्यक्तिमत्त्व आणि कार्य यांबाबत......

- शरयु घाडी

मी 1964 साली भाषा संचालनालय विभागात मराठी टायपिस्ट म्हणून नोकरीस लागले. त्या काळात मराठी टायपिंगला फार मागणी होती. माझी टायपिंगची गती चांगली होती व टायपिंग बिनचूक असायचे. ते लक्षात घेऊन ऑफिसमधील अधिका-यांनी मला मराठी टायपिंगच्या हायस्पीड चँम्पियन काँटेस्टमध्‍ये भाग घेण्‍यास सांगितले. मी त्या स्पर्धेमधे भाग घेतला व प्रथम वर्षीच महाराष्ट्रातून पहिली आले. मला ‘गोल्ड मेडल’ मिळाले. त्‍यानंतर मी घरी टायपिंग मशीन घेऊन पी.एचडी.चे आठ-दहा थिसीस टाईप करून दिले. ऑफिसमधून आल्यानंतर घरकाम आटोपले की मी ते काम करायचे. तेवढाच संसाराला हातभार व्हायचा. ऑफिसमधे प्रमोशन्स मिळत गेली. मुलींची शिक्षणे चालू झाली आणि वयही वाढत गेले, त्यामुळे नुसतीच नोकरी एके नोकरी झाली.
 

वंचितांचा विचार करून त्यांच्या विकासासाठी झटणारी माणसे समाजात आहेत. अशा व्यक्ती स्वत:च्या पलीकडे विचार करतात, आचरण करतात. अशाच एका जोडप्याला मी भेटलो. या दांपत्‍याचे नाव सुनंदा आणि चंद्रहास जप्तीवाले. दोघांचे वय पन्नाशीच्या अलिकडे-पलीकडे. चंद्रहासांनी बॅंकेतून स्वेच्छानिवृत्ती घेतली. मग आपल्‍या हाती असलेल्‍या वेळेचा सदुपयोग करायचे उभयतांनी ठरवले आणि आपल्या घराजवळच्या पालिकां शाळेतील अल्प उत्पन्न गटातील मुलांसाठी सुट्टीच्या काळात ‘व्यक्तिमत्त्व विकास’ शिबिर आयोजित केले, ज्येष्ठ नागरिक संघाच्या सभासदांच्या सहकार्याने.