चित्रे दाखवून कथाकथन करणारे ते चित्रकथी. हरदास, गोंधळी जशी कथा सादर करतो व रात्र जागवतो अथवा हरदासी कीर्तनकार जसे उत्तररंगात आख्यान लावतात तसाच पूर्वी चित्रकथी समाज रात्रभर रामायण, महाभारत आणि पुराणे यांतील कथांवर तयार केलेल्या चित्रांनुसार निरुपण करत असे. हुबेहूब चित्रांमधून आणि प्रभावी संवाद कौशल्यातून कथा जिवंत करण्‍यात त्या समाजाचा हातखंडा असे. महाराष्ट्रात चित्रकथींच्‍या पैठणशैली आणि पिंगुळीशैली अशा दोन शैली प्रसिद्ध आहेत. मानवाला जेव्हा लिखित भाषा अवगत नव्हती, त्याकाळी चित्रभाषेचा जन्म झाला. विविध प्रकारची चित्रे काढून त्याद्वारे कथाकथन करण्याची कला मानवाने निर्माण केली. रामायण, महाभारत यांसारखे धार्मिक ग्रंथ हे प्रथम चित्रांच्या भाषेत प्रकाशित झाले व चित्रांच्या भाषेतूनच त्या ग्रंथांचे वाचन सुरू झाले. गावोगावी भटकंती करून मंदिरे, धमर्शाळा यांमधून चित्ररूपी ग्रंथांचे वाचन करणारा एक समाज निर्माण झाला. तो चित्रकथी समाज होय.
प्रतीकदर्शन रांगोळी
रांगोळी हे शुभचिन्ह म्हणून भारतीय संस्कृतीचे आणि संस्कारांचे प्रतीक आहे. भारतात घरातील देवघरापुढे किंवा अंगणात छोटीशी का होईना रांगोळी रोज काढतात. दिवाळी ह्या सणाचे आणि रांगोळीचे नाते पुरातन आहे. दिवाळीत काढायच्या रांगोळीची मजा, हौस काही और असते.
ठिपक्यांच्या, गाठीच्या, वेलबुट्टीच्या, स्वस्तिक, ज्ञानकमळ अशा शुभचिन्हांच्या आणि अगदी अलिकडील काळातील ‘संस्कारभारती’च्या मुक्तशैलीच्या, असे रांगोळ्यांचे काही प्रकार प्रचलीत आहेत. शुभ, मंगलकारक शक्तींचे स्वागत करण्यासाठी घराच्या उंबरठ्यावर, घरासमोरील अंगणात, देवघरात आणि तुळशीवृंदावनासमोर रांगोळी काढून लक्ष्मीचे - शुभ शक्तीचे, मांगल्याचे - स्वागत करण्याची प्रथा भारतात पुरातन काळापासून चालत आली आहे. घरे बैठी व पुढेमागे मोकळी जागा असणारी होती तेव्हा घरातील स्त्रिया भल्या पहाटे घरासमोरील अंगण झाडून, शेणसडा टाकून त्यावर शुभ्र रांगोळी काढत असत. रांगोळी घालणा-या स्त्रीचे वर्णन कवी केशवसुत यांनी त्यांच्या सव्वाशे वर्षांपूर्वीच्या ‘रांगोळी घालताना पाहून’ ह्या कवितेत केले आहे. केशवसूत म्हणतात,
होते अंगण गोमयें सकलही संमार्जिले सुंदर
बालार्के आपली प्रभा वितरली नेत्रोत्सवा त्यावर
रांगोळी हा स्त्रियांचा जिव्हाळ्याचा विषय आहे. ती तिच्या मनातील प्रेमभाव, वात्सल्य, ममता रांगोळीचे ठिपके जोडून, सुंदर नक्षी रेखून आणि विविध रंग भरून, साध्यासुध्या रांगोळीचा गालिचा विणते आणि तिच्याच कलाकृतीकडे पाहून आनंदून जाते, समाधान पावते. दारासमोर, देवघरात आणि तुळशीवृंदावनापुढे रेखलेली समाधानाची रांगोळी पाहून लक्ष्मीदेवता प्रसन्नतेने आणि आनंदाने त्या घरात प्रवेश करते ही त्यामागची भावना.
चैत्र महिन्यात काढले जाणारे चैत्रांगणही
तीच जी भगिनी अशी शुभमुखी दारी अहा पातली,
रांगोळी मग त्या स्थळी निजकरे घालावया लागली
आधी ते लिहिले तिने रविशशी, नक्षत्रमाला तदा,
मध्ये स्वस्तिक रेखिले, मग तिने आलेखिले गोष्पदां,
पद्मे, बिल्वदले, फुले, तुळसही, चक्रादिके आयुधें
देवांची लिहिली; न ते वगळिले जे चिन्हलोकींसुधें
वेश्या व्यवसाय हा जगातील सर्वांत जुन्या व्यवसायांपैकी एक आहे असे म्हटले जाते. त्यासंबंधी लिहिलेले हे जुने पुस्तक. तो विषय शंभर वर्षांपूर्वी घेतला जाणे हे धाडसाचेच होय. पुस्तकातील लेख ‘समाजसेवक’ या मासिकातून प्रथम प्रकाशित झाले. नंतर ते पुस्तकरूपाने प्रसिद्ध झाले. ‘नैतिक जागृती संघा’चा कार्यकर्ता या नात्याने प्रत्यक्ष काम करण्याचा अनुभव आणि सौ. रमा नाईक यांचा महिला आश्रमाच्या व्यवस्थापक म्हणून अनुभव, यातून पुस्तकाची दुसरी आवृत्तीही तयार झाली. प्रस्तावनेत लेखक म्हणतात, ती इतकी सुधारित आहे की ते पुस्तक संपूर्ण नवीन म्हणता येईल!
मराठी साहित्यातील सर्वश्रेष्ठ कथाकार म्हणून मान्यता पावलेल्या जीए कुळकर्णी यांचा पत्रव्यवहार दांडगा होता. सुनीता देशपांडे, ग्रेस, म. द. हातकणंगलेकर, ग. प्र. प्रधान अशा काही सुहृदांना त्यांनी असंख्य पत्रे लिहिली.
अडकित्ता हे दुहेरी तरफेचा वापर असलेले, सुपारी कातरण्याचे वा फोडण्याचे हत्यार. खानदानी घराण्याचे गौरवचिन्ह म्हणून अडकित्त्याकडे प्राचीन काळापासून पाहिले जाते. 
कलामहर्षी केकी मूस यांचा जन्म २ ऑक्टोबर १९१२ रोजी झाला. त्यांना बाबुजी म्हणत. बाबुजी हे पारशी समाजात जन्मले, ते तहहयात अविवाहित राहिले. त्यांची आई पिरोजाबाई सात्त्विक, प्रेमळ अन् दयाळू होत्या. वडील माणेकजी शांत, संयमी, सुशील व हिशोबीदेखील होते.
जूचंद्र हे गाव रांगोळी कलाकारांसाठी प्रसिद्ध आहे. ते