देवेंद्र गणवीर विदर्भात आरोग्यसेवेचे काम करतात. त्यांनी आरोग्यदूत बनून, ज्या गरिबांजवळ असाध्य रोगांवर उपचार करवून घेण्यासाठी पैसा नाही, ज्यांना मरणाशिवाय पर्याय नाही अशा रुग्णांना मदत केली आहे. त्यांनी विदर्भातील नक्षलग्रस्त, अतिदुर्गम आदिवासी व ग्रामीण भागांत राहणार्‍या गरीब व कोणीही वाली नसलेल्या रुग्णांना स्वास्थ्य सुविधा पुरवल्या. त्यांनी ‘सत्य सामाजिक संस्थे’च्या माध्यमातून आरोग्य शिबिरे भरवली; रुग्णांना मोफत आरोग्य तपासणी व औषधोपचार उपलब्ध करून दिले; लोकांजवळील अतिरिक्त औषधे गोळा केली व ती गरजूंपर्यंत पोचवली. देवेंद्र यांनी ज्या शस्त्रक्रिया गरिबांपर्यंत मोफत पोचवल्या त्यांची किंमत पाच कोटी रुपयांपर्यंत निश्चितच जाईल! देवेंद्र यांनी त्यांचा स्वत:चा वैद्यकीय सेवेशी कोणताही संबंध नसताना ते कार्य केले! देवेंद्र यांनी एकोणचाळीस आरोग्य शिबिरे आयोजित केली. त्यामध्ये बारा हजार रुग्णांची तपासणी व उपचार केले. त्यांतील शस्त्रक्रियेची आवश्यकता असणाऱ्या बाराशे एकोणचाळीस रुग्णांवर नागपूर येथील रुग्णालयांमध्ये सरकारी योजनांचा वापर करून मोफत शस्त्रक्रिया करवून घेतल्या. एका अर्थी, देवेंद्र यांना गरिबांचा धन्वंतरी म्हटले तर ते वावगे ठरू नये.

गुजरात राज्यात रंग अवधूत महाराज म्हणून एक संत होऊन गेले. ते मूळ महाराष्ट्रातील. रत्नागिरी जिल्ह्यात संगमेश्वर तालुक्यात देवळे नावाचे लहान गाव आहे. ते त्यांचे मूळ गाव. त्यांच्या घरात विठ्ठलभक्ती होती. त्यांचे पूर्वाश्रमीचे नाव पांडुरंग विठ्ठल वळामे. मातापिता देवळ्याहून गुजरातेत गोधरा येथे गेले आणि तेथे एका विठ्ठलमंदिरात पुजारी म्हणून राहू लागले. अवधूत महाराजांचा जन्म गोधरा या गावी झाला. बाळाचे नाव पांडुरंग असे ठेवले गेले.

पांडुरंग यांना एक लहान बंधूही होता. त्याचे नाव नारायण होते. त्यांचे पितृछत्र बालपणीच हरपले. माता रुक्मांबा दोन्ही मुलांच्या उपनयन संस्कारासाठी गोधऱ्याहून त्यांच्या मूळ देवळे गावी आल्या होत्या. सर्वजण उपनयनाचा कार्यक्रम आटोपून परत गोधरा येथे जात असताना श्रीक्षेत्र नरसोबाच्या वाडीस दत्तदर्शनासाठी गेले. त्या वेळी वासुदेवानंद सरस्वती यांचा वाडी येथे मुक्काम होता. तेव्हा स्वामींची व पांडुरंगाची दोन-चार मिनिटेच भेट झाली. स्वामी म्हणाले, “बाळ, तू कोणाचा?” पांडुरंग म्हणाला, ‘तुमचाच’. पुढे ‘तुमचा व आमचा’ हाच पांडुरंगासाठी महान मंत्र ठरला. स्वामींनी त्यांच्यावर पूर्ण कृपा केली व त्यांना पूर्ण वैराग्य प्राप्त झाले. त्यांचे शिक्षण एम.ए.पर्यंत झाले होते. त्यांचे प्रभुत्व मराठी, हिंदी, गुजराती व संस्कृत भाषांवर होते.

थोरल्या महाराजांनी त्यांना दत्त पुराणाची एकशेआठ पारायणे करण्याचा आदेश दिला. त्यासाठी त्यांना ‘नारेश्वर’ची भूमी सुचवण्यात आली. नारेश्वर गावाजवळ दहा गावांची स्मशानभूमी होती. तेथे नारेश्वर महादेवाचे मंदिर होते. ते गाव नर्मदेच्या काठावर असून तेथे पूर्वी श्री गणेशाने तपश्चर्या केली होती अशी श्रद्धा आहे. त्याच ठिकाणी पांडुरंगाने उग्र तपश्चर्या केली. नंतर त्याने श्री गुरूंच्या आदेशाप्रमाणे नर्मदा परिक्रमा केली. तपश्चर्येनंतर त्यांना दिव्य शक्ती प्राप्त झाली. सिद्धी त्यांच्या पायाशी लोळण घेत होत्या. भक्त त्यांच्याकडे येऊ लागले. त्यांनी लोकांच्या इच्छा पूर्ण करण्याचे व्रत घेतले.

शिक्षकी पेशाचा हेतुपुरस्सर आणि विचारपूर्वक अंगीकार हे उदाहरण दुर्मीळच मानावे लागेल. कल्याणस्थित गुणेश डोईफोडे किंवा गुणेश सर हे तसे एक दुर्मीळ उदाहरण आहे.

भाषेवरील प्रभुत्व आणि गोष्टीच्या मुळापर्यंत जाण्याची आवड हे गुण सरांकडे आहेतच, त्या जोडीला त्यांना वाचनाची आवड. त्यामुळे त्यांची विचारशक्ती प्रगल्भ जाणवते. त्यांनी बारावी झाल्यावर डी.एड. करताना फ्री लान्स पत्रकारितेत यश मिळवले. त्यांचे आईवडील शिक्षक होते. ते स्वत: गणेश विद्या मंदिर (कल्याण पूर्व) ह्या शाळेत शिकवतात. विद्यार्थ्यांचे हित, त्यांचा वैचारिक विकास हा त्यांचा कायमच आग्रह राहिला आहे.

त्यांनी त्याच विचारातून अनेक उपक्रम चालवले. त्यांनी दोन दशकांहून अधिक काळ ह्या क्षेत्रात घालवला आहे, पण तरी त्यांनी त्यांच्यातील प्रयोगशीलता जपली आहे.

‘क्षितिज’ ही माजी विद्यार्थी संघटना गुणेश सरांच्या मार्गदर्शनाखाली मोठी झाली. संस्था पर्यावरणाच्या क्षेत्रामध्ये काम करते. ‘दुवा फाउंडेशन’ हीदेखील माजी विद्यार्थ्यांचीच अजून एक संघटना. शाळेतील, किंबहुना समाजातील गुणी विद्यार्थ्यांना घरच्या परिस्थितीपोटी शिक्षण अकाली खंडित करून अर्थार्जनाला जुंपून घ्यावे लागते अशा विद्यार्थ्यांना आर्थिक आधार देणे आणि शिक्षण सोडण्यापासून परावृत्त करणे हे ‘दुवा फाउंडेशन’चे प्रमुख कार्य आहे. सरांनी त्यांच्या स्वतःच्या पगारातून मुलांना मदत केली आणि त्यामधून कार्याची व्याप्ती वाढत गेली तसे-तसे अनेक माजी विद्यार्थी आणि पुढे पुढे काही लाभार्थीदेखील फाउंडेशनच्या कार्यास हातभार लावण्यास पुढे सरसावले.

अनुराग व भाग्यश्री केंगे यांनी नाशिकची पहिली वेबसाईट www.nashik.com डिसेंबर १९९७ मध्ये उभी केली. इंटरनेट नव्याने येत होते, त्यामुळे ‘नाशिक इंटरनेटवर’ ही बातमी नाशिककरांसाठी नवीन व अचंबित करणारी वाटली. बहुसंख्यांना तिचा अर्थदेखील समजत नव्हता- परदेशात असलेले नाशिककर मात्र त्यांचे शहर इंटरनेटवर पाहून ’नॉस्टॅल्जिक’ व आनंदित झाले. ‘नाशिक डॉट कॉम’वर अनेक विभागांचा समावेश केला गेला होता. जुने तर हवेच, पण नवीनही सामावून घ्यावे असे ठरवून त्यावरील ‘नॅव्हिगेशन’, ‘लिंक्स’ ठरवल्या गेल्या. नाशिक हे केंगे पती-पत्नींचे गाव. ती दोघे म्हणतात – आमच्याच गावाचा शोध घेऊ लागल्यावर गोदावरीचा काठ, काळाराम, सुंदरनारायण, नारोशंकर मंदिर यांचा इतिहास आणि सौंदर्य नव्याने जाणवले. नाशिकच्या अनेक गल्ल्या, जुने वाडे, खाण्याची ठिकाणे, शहराच्या वेशी अशा गोष्टी वेबसाईटवर देण्यात आल्या. वि.दा. सावरकर, अनंत कान्हेरे यांच्यासारख्या स्वातंत्र्य सैनिकांची माहिती देण्यात आली. दादासाहेब फाळके, कुसुमाग्रज, वसंत कानेटकर यांच्यासारख्या उत्तुंग व्यक्तिमत्त्वांचा आढावा घेण्यात आला.

समीक्षा लोखंडे या रत्नागिरी जिल्ह्याच्या मंडणगड तालुक्यातील ‘प्रकल्प प्रतिष्ठान’ या संस्थेच्या कार्यकर्त्या. त्यांनी पंचायतराज, महिला अत्याचार, स्त्री-भ्रूणहत्या, बचतीचे महत्त्व, ग्रामसभा या विषयांवर पथनाट्याद्वारे जनजागृती केली. समीक्षा मंडणगड तालुक्यातील कुंबळे गावच्या सरपंचपदीही अडीच वर्षे राहिल्या. त्यांनी त्यांच्या कार्यकाळात गावात संयुक्त घरमालकी, गावातील पायवाटा-स्ट्रीट लाइट, ग्रामस्वच्छता यांसारखे उपक्रम यशस्वी रीत्या राबवले. गावातील महिलांना संघटित करून ग्रामसभेत त्यांचा ऐशी टक्के सहभाग वाढवला. तीच त्यांच्या कामाची पोचपावती म्हणता येईल.

समीक्षा या कुणबी समाजातील. त्यांचा जन्म २८ मार्च १९७९ रोजी झाला. समीक्षा यांचे शिक्षण बारावीपर्यंत मंडणगड तालुक्यात तळेघर येथील आंबेडकर कॉलेजमध्ये झाले. त्यांचे लग्न २००३ मध्ये झाल्यामुळे त्यांच्या शिक्षणात खंड पडला. त्यांची पुढे शिकण्याची इच्छा होती. समीक्षा यांची लग्नानंतरची पाच-सहा वर्षे संसार, मुले यांच्यात गेली. परंतु शिकण्याची इच्छा मावळली नाही. त्या सांगतात, “माझे पती संदेश यांनी कोठल्याही कामात आढेवेढे घेतले नाहीत, मला नेहमीच प्रोत्साहन दिले.” समीक्षा मंडणगड येथील सावित्रीबाई फुले शिक्षणसंस्थेतून ‘ग्रामविकास’ विषयात बी.ए. २०११ साली झाल्या.

‘सर सलामत तो पगडी पचास’ अशी म्हण आहे खरी... पण कल्‍याणच्‍या अनंत जोशी यांच्या संग्रही एक ना - दोन ना - तीन ... तर तब्बल दीड हजारांपेक्षा जास्त टोप्या आहेत! ‘शिरोभूषण’ अर्थात डोक्यावरील अलंकार... डोक्याची शोभा वाढवण्यासाठी आभूषणे!

शिरोभूषण संग्रहालय म्हणजे अनंत जोशी यांच्या आगळ्यावेगळ्या छंदाचे आणि वर्षानुवर्षें चिकाटीने घेतलेल्या परिश्रमाचे मूर्तिमंत प्रतिक होय. ते संग्रहालय म्हणजे वेगवेगळ्या आकारांच्या, रंगांच्या, प्रदेशांच्या, परंपरेच्या देशविदेशांच्या टोप्यांचा संग्रह...

अनंत जोशी यांचा जन्म कल्याण येथील एका व्यावसायिक कुटुंबात २० फेब्रुवारी १९६८ रोजी झाला. अनंत यांना लहानपणापासून टोप्यांचे आकर्षण होते. त्यांना त्यांच्या लहानपणी आईवडिलांनी अमेरिकेहून आणून दिलेली ‘काऊबॉय’ टोपी इतकी आवडली, की ते जेथे तेथे ती टोपी घालून मिरवत असत. त्यांनी टोप्या जमवण्याचा छंद वयाच्या आठव्या वर्षांपासून जोपासला आहे. लहानपणी टिव्हीवर रामायण-महाभारत बघत असताना राम, कृष्ण व त्या मालिकांतील योद्धे यांच्या टोप्या त्यांना स्वत:कडेही असाव्यात असे वाटायचे. ते त्यांचे शेजारी शरद ओक (जे नाणी गोळा करण्याचा छंद बाळगून आहेत) यांच्या सोबत वेगवेगळ्या ठिकाणी जाऊन निरनिराळ्या प्रकारच्या टोप्या संग्रहित करू लागले.

त्यांच्या संग्रहात कोल्हापुरी फेटा, पेशवाई पगडी, बोरी-मुस्लिम समाजाची टोपी, लहान मुलांची टोपरी, युद्धकाळात वापरली जाणारी शिरस्त्राणे, लाकूड, धातू, व्हेल्वेट, वेत, कापड, बांबू यांपासून बनवलेल्या टोप्या आहेत. तसेच, मोती, जरी, आरसे यांची सजावट असलेल्या टोप्या आहेत. त्या टोप्या दुर्मीळ, मौल्यवान आणि वैविध्यपूर्ण असल्याने आकर्षित करणाऱ्या आहेत. त्या टोप्यांच्या संग्रहातून वेगवेगळ्या देशांच्या, वेगवेगळ्या समाजांच्या वेगवेगळ्या काळाचे, सामजिक जडणघडणीचे दर्शन होते.

“अहो, आज ना आमच्या घरी नवरात्री ची पूजा आहे. मी कुमारिका मुलींना जेवू घालणार आहे. तुम्ही तुमच्या मुलीला पाठवा आमच्या घरी जेवायला.”

“अहो, मी माझ्या मुलीला दोन वेळचे जेवण व्यवस्थित देऊ शकतो. तुम्हाला जेवूच घालायचे असेल तर रस्त्यावरच्या मुलामुलींना जेवू घाला ना.” ‘तो माणूस’ म्हणाला.

कोणीही माणूस त्याच्याकडे दोन पाहुणे जेवायला म्हणून आले तर तो त्यांना ‘अजून थोडी पोळी घ्या, थोडी भाजी घ्या’ असा आग्रह करतो. पण तीच पद्धत जर ‘त्या माणसा’च्या बायकोने अवलंबली तर ‘त्या माणसा’ला राग येतो. अशा वेळी ‘तो माणूस’ म्हणतो “अगं, तो घेईल ना त्याला पाहिजे तेवढे. तू कशाला त्याला सांगायला पाहिजे?”

एकदा, ‘त्या माणसा’ला त्याच्या मित्राकडे गृहप्रवेशाच्या कार्यक्रमासाठी जायचे होते. रस्त्यात बायको म्हणाली, “अहो, जरा थांबा ना! आपण एक चांगलंसं गिफ्ट घेऊया त्यांना!”

त्यावर ‘तो माणूस’ म्हणतो, “अगं, मी काय राजा-महाराजा आहे का त्याला त्याच्या घरी गेल्यावर नजराणा पेश करायला?”

हे प्रसंग वाचले तर ‘त्या माणसा’चे वागणे विक्षिप्तपणाचे वाटेल. कोणीही ‘त्या व्यक्ती’शी माझे जुळणार नाही’ असे म्हणेल. मात्र अशी ही दुर्मीळ स्वभाववृत्ती असलेला ‘तो माणूस’ व्यावसायिक पातळीवर आणि सामाजिक उपक्रमांच्या बाबतीत आघाडीवर आहे. एवढेच नव्हे तर, त्याने जळी-स्थळी-काष्टी-पाषाणी अशा सर्वत्र स्तुत्य उपक्रमांचे पायंडे पाडले आहेत. त्या माणसाचे नाव आहे श्रीकांत बापुराव पेटकर. पेटकर हे व्यवसायाने इंजिनीयर आहेत. ते ‘महाराष्ट्र विद्युत पारेषण कंपनी’मध्ये (पूर्वीचे ‘म. रा.वि.मं’). कार्यकारी अभियंता या पदावर कार्यरत आहेत.

ईला रवाणी या ‘कल्याण नागरिक’ साप्ताहिकाच्या संपादक आहेत. त्या साप्ताहिकाची स्थापना कै. प.य. घारे यांनी १९४८ साली केली. त्यांनी ते साप्ताहिक पंचवीस वर्षें यशस्वीपणे चालवले. नंतर समाजवादी विचाराचे शिक्षक कै. वा.ना. देवधर यांनी त्याची धुरा सांभाळली. त्यांनी साप्ताहिकास प्रतिष्ठा मिळवून दिली. त्यांना २००० सालानंतर वयपरत्वे साप्ताहिक चालवणे कठीण झाले. त्यांनी ती गोष्ट राम कापसे यांना सांगितली. तेव्हा रामभाऊंनी त्यांना ती धुरा सांभाळण्यासाठी ईला रवाणी यांचे नाव सुचवले.

कै. देवधर यांनी ईला रवाणी यांना पाच वर्षें मार्गदर्शन केले व प्रशिक्षण दिले. त्यानंतर १ एप्रिल २००५ रोजी साप्ताहिकाची जबाबदारी त्यांच्यावर सोपवली. ती जबाबदारी त्या यशस्वीपणे सांभाळत आहेत. साप्ताहिकात कल्याण, डोंबिवली पालिका क्षेत्रातील समस्यांबाबतच्या बातम्या, लेखन यांस प्राधान्य दिले जाते.

‘साप्ताहिक कल्याण नागरिक’चे पाच हजार सभासद आहेत. ते साप्ताहिक पुण्यापर्यंत पोस्टाने पाठवले जाते. ईला रवाणी सर्व सामाजिक कार्य सांभाळून अंक संपादनाचे काम करत आहेत. त्यात त्यांचे पती श्री हेमल रवाणी यांचा वाटा मोलाचा आहे.

साप्ताहिकाला साठ वर्षें पूर्ण झाली, त्या वेळी अनेक उपक्रम राबवले गेले. साप्ताहिकाचे त्या निमित्ताने वेगवेगळे विशेषांक काढले गेले - जसे ‘कल्याण नगरपरिषद’, ‘सुभेदारवाडा’, ‘नाट्य विशेषांक’, ‘संगीत विशेषांक’, ‘वाडा संस्कृती विशेषांक’, ‘नव कवी-लेखक विशेषांक’, ‘गोवामुक्ती विशेषांक’, ‘उत्तुंग व्यक्तिमत्त्व विशेषांक’ इत्यादी. अनेक मान्यवरांनी उपस्थित राहून त्या निमित्ताने झालेले कार्यक्रम यशस्वी केले. मान्यवरांमध्ये देवेंद्र फडणवीस, नितीन गडकरी, अरुण गुजराथी, गिरीश कुबेर, अरुण टिकेकर, दिनकर रायकर, राजदत्त, माधव भंडारी, जगन्नाथ पाटील, गणपत गायकवाड यांचा समावेश होता.

द. रा. कापरेकर हे श्रीनिवास रामानुजन् यांच्यानंतरचे जागतिक कीर्तीचे गणितज्ज्ञ. ते मराठी आहेत याचा महाराष्ट्राला अभिमान वाटतो. त्यांचा जन्म १७ जानेवारी १९०५ ला डहाणूत झाला. ते नाशिकजवळच्या देवळाली येथे शिक्षक होते आणि १९६२मध्ये निवृत्त झाले. त्यांना त्यांच्या महाविद्यालयीन काळात गणितातील रँग्लर परांजपे पारितोषिक मिळाले होते. त्यांची राहणी साधी होती. त्यांचा धोतर, कोट, टोपी हा नित्याचा वेश. कापरेकर यांचा गणितातील आकड्यांशी खेळ नोकरीच्या काळात आणि निवृत्तीनंतरही चालूच होता. त्यांना गणिताचा छंद होता असेच म्हणावे लागेल. त्यांची त्यासाठी नोकरीच्या काळात हेटाळणी होत असे, पण त्यांचे नाव त्याच छंदामुळे जगभर गाजले.

दत्तात्रेय रामचंद्र कापरेकर यांनी केलेल्या कामावर विद्यापीठांमध्ये संशोधन चालू असते. शून्याची देणगी भारतीयांनी जगाला दिली; त्याच तोडीची कामगिरी कापरेकर स्थिरांकाची आणि कापरेकर नंबरची आणि त्यांच्या अन्य कामांची आहे. कापरेकर सर देशात काय, नाशकातही फारसे कोणाला माहीत नसतील. ते भाड्याचे दोन रुपये त्यांच्याकडे नसताना टांग्यात बसले म्हणून टांगेवालाही म्हणे सरांशी हुज्जत घालायचा, तेही त्यांच्या उतारवयात!

त्यांनी दोन्ही बाजूंनी वाचले तरी तोच मजकूर येतो अशा इंग्रजी, मराठी, हिंदी इत्यादी शब्दांचे प्रदर्शन भरवले गेले होते. उदा. डालडा, काजू भाजु का?

त्यांना त्याच कल्पनेवरून कदाचित पलिण्ड्रोमिक संख्यांची कल्पना सुचली असावी. त्यांना आगगाडी स्टेशनवर किती वेळ थांबते हे एकदा कोणी विचारले असता त्यांनी अगदी गमतीदार उत्तर दिले होते....

“टू टु टू टु - टू – टू”

समोरचा माणूस गोंधळून गेला होता. तेव्हा त्यांनी त्याला समजावले... “Two to Two to Two two” म्हणजेच दोनला दोन मिनिटांपासून दोन वाजून दोन मिनिटांपर्यंत अशी चार मिनिटे गाडी थांबते.

कापरेकर स्थिरांक अर्थात Kaparekar constant

काही लेखक-कवींनी मराठी साहित्यविश्वात चमत्कार वाटावा असे काम करून, त्यांचे नाव त्या त्या साहित्यप्रकाराशी कायमचे जोडून ठेवले आहे. तसे, रहस्यकथाकार म्हटले की बाबुराव अर्नाळकर यांचे नाव तोंडात येते. बाबुरावांनी मराठी आद्य रहस्यकथा-कादंबरी लिहिली. त्यांनी उण्यापुऱ्या चाळीस वर्षांत एक हजार चारशेसत्तरच्या वर रहस्यकथा लिहिल्या! त्यांनी इंग्रजी पुस्तकांवरून स्फूर्ती घेऊन, त्यावर मराठी मातीत/संस्कृतीत रूजणाऱ्या रहस्यकथा लिहिल्या. त्यांनी ‘झुंजारराव’, ‘काळा पहाड’, ‘धनंजय’ अशी काल्पनिक पात्रे निर्माण केली. ती लोकांना इतकी आवडली, की प्रसिद्ध चित्रपट निर्माते व्ही. शांताराम यांनी ‘धनंजय’ नावाचा चित्रपट बनवण्याचा प्रयत्न केला, तर प्रसिद्ध संगीतकार सी. रामचंद्र (चितळकर) यांनी बाबुरावांच्या ‘धनंजय’वर चित्रपट निर्माण केला व त्यामध्ये स्वत:च काम केले. मात्र तो चित्रपट सपशेल आपटला.

बाबुरावांचे निधन १९९६च्या जुलैमध्ये झाले. ते आजारपणाची शेवटची काही वर्षें सोडली तर सतत लिहीत होते. त्यांनी रहस्यकथांव्यतिरिक्त मराठी नाटके, ललित कथा, निबंध वगैरे प्रकार हाताळले. पण ते फार कोणाला माहीत नाही; ना कोणी त्यांचे ते साहित्य वाचले. त्यामुळे त्यांच्या लिखित पुस्तकांची संख्या आणखी वाढते.

मराठी मुले साधारणपणे १९५०च्या आजुबाजूची दोन-तीन दशके या काळात शाळेत शिकून वाचू लागली, की बाबुरावांच्या न्यूजप्रिंटवर छापलेल्या रहस्यकथांत रमून जात आणि ‘धनंजय’, ‘काळा पहाड’ या काल्पनिक हेर-नायकांच्या गूढ, अद्भुत जगात हरवून जात. त्यांना गुन्हेगारी मनाचा परिचय होई व चांगल्या मूल्यांचा संस्कार होई. त्या कथांची मुलांकडून पारायणे होत. मग ती पुस्तके त्यांच्या मित्रांमध्ये फिरू लागत.

मराठी वाङ्मयात रहस्यकथांना मान व किंमत नव्हती, वि.स. खांडेकरांनी तर तशा प्रकाराला साहित्य म्हणण्यालाच विरोध केला होता. पण आचार्य अत्र्यांनी बाबुरावांचे कौतुक केले आहे. त्यांनी असा माणूस साहित्यसंमेलनाचा अध्यक्ष व्हावा असे उद्गार काढले होते.